MỘT SỐ NGUYÊN NHÂN, GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG Ô NHIỄM NƯỚC

Ô nhiễm nước đang có xu hướng gia tăng và là vấn đề đáng báo động ở Việt Nam và trên thế giới. Hiện nay, nguồn nước sạch dùng trong sinh hoạt của con người ngày càng khan hiếm. Do đó, chúng ta cần phải có những biện pháp hiệu quả để bảo vệ nguồn nước sạch.

Ô nhiễm nước là gì?

Ô nhiễm nước có tên gọi tiếng Anh là Water Pollution, dùng để chỉ hiện tượng nguồn nước (bao gồm cả nước mặt và nước ngầm) bị nhiễm bẩn, thay đổi thành phần và chất lượng theo chiều hướng xấu, trong nước có các chất độc hại ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sức khỏe con người và hệ sinh vật.

Biểu hiện ô nhiễm môi trường nước thường thấy nhất là nước có màu lạ (màu vàng, màu đen, màu nâu đỏ,...), mùi lạ (mùi tanh hôi, thối nồng nặc, mùi thum thủm,…) và xuất hiện váng, nổi bọt khí, có nhiều sinh vật sống trong nước bị chết.

Thực trạng

Thực trạng về vấn đề này tại Việt Nam và trên toàn thế giới rất đáng báo động. Cụ thể:

- Vấn đề ô nhiễm môi trường nước trên thế giới hiện nay không chỉ xảy ra ở đới ôn hòa, mà còn có trên đới nóng, đới lạnh; tức là bao trùm khắp các châu lục. Theo báo cáo ô nhiễm môi trường nước của UNEP, có tới 60% dòng sông của châu Á – Âu – Phi bị ô nhiễm sinh vật và ô nhiễm hữu cơ.

- Tình trạng ô nhiễm môi trường nước ở Việt Nam cũng không chỉ xảy ra ở nông thôn, mà ô nhiễm môi trường nước ở Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh lân cận cũng rất nghiêm trọng.

- Tại Thành phố Hà Nội: Khoảng 350 – 400 nghìn m³ nước thải và hơn 1.000 m³ rác thải xảy ra mỗi ngày. Nhưng chỉ 10% được xử lý, số còn lại xả trực tiếp vào sông ngòi gây ô nhiễm nước khiến cá chết hàng loạt ở Hồ Tây, mức độ ô nhiễm rộng khắp 6 quận (Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Cầu Giấy, Tây Hồ).

- Tại Thành phố Hồ Chí Minh: Ô nhiễm môi trường nước điển hình nhất là ở cụm công nghiệp Thanh Lương, có tới khoảng 500.000m³

Nếu chúng ta không nhanh chóng xác định nguyên nhân và thực hiện các biện pháp giảm thiểu và loại trừ. Các số liệu về ô nhiễm môi trường nước đã được trích dẫn sẽ tiếp tục được gia tăng hàng ngày.

Một số nguyên nhân gây ô nhiễm nước

Từ tự nhiên

Nguyên nhân nước bị ô nhiễm có thể do các yếu tố đến từ thiên nhiên như tuyết tan, mưa, lũ, bão,…mang theo các bụi bẩn tích tụ trong dòng nước trôi xuống sông, suối,…Bên cạnh đó, đời sống tự nhiên của các vi sinh vật cũng có thể gây ô nhiễm nguồn nước. Chẳng hạn như xác động vật chết bị các vi sinh vật phân hủy thành chất hữu cơ có thể ngấm vào đất và mạch nước ngầm.

Đối với trường hợp ngập lụt là trường hợp dễ khiến cho nguồn nước bị ô nhiễm tự nhiên nhất vì lúc này mực nước dâng cao đồng thời có chứa tất cả những thành phần của tự nhiên mà nó đi qua bao gồm vi khuẩn, chất thải, chất dơ,…Khi đó chúng sẽ xâm nhập vào môi trường sống bình thường gây nên sự ô nhiễm cho toàn bộ khu vực.

Hiện tượng băng tan, thủy triều dâng trong tự nhiên cuang có thể gây ra sự xâm nhập mặn ở nguồn nước. Từ đó con người thiếu nước ngọt để phục vụ cho công tác nuôi trồng và nhu cầu sinh hoạt đời sống hàng ngày và phần diện tích đất liền có nguy cơ bị thu hẹp dần.

Ô nhiễm tự nhiên mang lại nhiều hậu quả nặng nề cho chúng ta tuy nhiên tần số xảy ra khá ít và  cũng không phải là tác nhân chính khiến cho nguồn nước bị suy thoái và trở thành mối đe dọa với môi trường.

Tác động nhân tạo

Hoạt động nông nghiệp

Hoạt động nông nghiệp là một trong những hoạt động ảnh hưởng đến nguồn nước nhiều nhất. Việc người dân thường xuyên sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất tăng trưởng, thức ăn cho chăn nuôi,…sau đó đẩy phần thừa ra nguồn nước tự nhiên đã gây nên tình trạng ô nhiễm trầm trọng môi trường nước.

Nếu vô tình con người sử dụng nguồn nước đấy thì sẽ phải chịu nhiều hậu quả liên quan đến sức khỏe. Vậy nên cần có những biện pháp hạn chế, xử lý các vấn đề này trong nông nghiệp để bảo vệ nguồn nước và hệ sinh thái dưới nước.

Hoạt động công nghiệp

Một nguyên nhân nước bị ô nhiễm phổ biến và nghiêm trọng chính là từ hoạt động công nghiệp. Thời đại công nghiệp hóa – hiện đại hóa, nhu cầu đời sống của con người cũng tăng cao dẫn đến nhiều hệ lụy mà nơi gánh chịu lại la môi trường sống xung quanh chúng ta chứ không riêng nguồn nước.

 Hiện nay các đơn vị lãnh đạo đang ra sức phối hợp với doanh nghiệp trong việc xử lý chất thải công nghiệp trước khi đưa ra môi trường và tuyên truyền, nâng cao ý thức xây dựng môi trường xanh, sạch, đẹp để bảo vệ nguồn nước và cuộc sống của chúng ta.

Ô nhiễm môi trường nước do rác thải sinh hoạt

Ô nhiễm nguồn nước do rác thải sinh hoạt, nước thải đặc biệt nghiêm trọng ở đô thị. Các rác thải sinh hoạt không được xử lý theo hệ thống tập trung mà xả trực tiếp xuống sông, hồ, kênh, mương,…Các cơ sở sản xuất xử lý nước thải không đúng quy định. Nhiều cơ sở y tế vấn chưa có hệ thống xử lý rác thải. Thành phố càng nhiều rác nhưng không thể thu gom hết khiến nguồn nước bị ô nhiễm nặng nề.

Nguồn nước thải sinh hoạt có rất nhiều chất gây ô nhiễm như Natri, Kali, PO₄^3-, Clo,…

Quá trình đô thị hóa

Đất nước phát triển kéo theo tốc độ công nghiệp hóa và đô thị hóa nhanh hơn. Từ đó, dân số gia tăng khiến nguồn tài nguyên nước không còn đủ. Ở các đô thị, khu công nghiệp thì nước càng bị ô nhiễm nặng hơn do nước thải, khí thải và chất thải. Do đó, tình hình dân số cũng là nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường nước.

Nước thải từ hoạt động y tế

Các hoạt động từ phòng thí nghiệm, phẫu thuật, làm sạch thực phẩm,…luôn có một lượng nước thải mang nhiều virus, mầm bệnh. Nếu nguồn nước này chưa được xử lý mà thải trực tiếp ra môi trường sẽ mang lại nhiều hậu quả. Không chỉ ảnh hưởng đến nước mà còn lây lan virus không tốt cho sức khỏe con người.

Các biện pháp để nâng cao và khắc phục

- Cần nâng cao ý thức sử dụng và xử lý rác thải của người dân

- Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chế tài xử lý pháp luật về môi trường

- Hoàn thiện hệ thống xử lý nước thải tại khu dân cư và kể cả các khu công nghiệp, nông nghiệp

- Sử dụng các giải pháp xử lý ô nhiễm

Biện pháp khắc phục ô nhiễm nước bằng cách có thể sử dụng các nguồn năng lượng sạch; vấn đề này để thay thế và áp dụng trong sản xuất công nghiệp. Ví dụ như năng lượng mặt trời, gió,…Đây là một giải pháp khá an toàn có thể hạn chế được nguồn rác thải, nước thải độc hại.

Kết luận

Ô nhiễm nước là một vấn đề nghiêm trọng do hoạt động nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt. Cần sự nỗ lực chung từ cộng đồng và chính phủ để quản lý rác thải. Thêm vào đó phải sử dụng hợp lý hóa chất, nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường nhằm đảm bảo một tương lai bền vững.